سازمان تأمین اجتماعی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نهادهای حمایتی در ساختار اقتصادی و اجتماعی ایران، نقشی چندوجهی ایفا می‌کند. هرچند این سازمان در نگاه نخست مسئولیت حمایت از نیروی کار را بر عهده دارد، اما نمی‌توان از تأثیر سیاست‌های آن بر کارفرمایان و بنگاه‌های اقتصادی چشم‌پوشی کرد. در سال‌های اخیر، به‌ویژه در شرایط بحرانی مانند دوران جنگ تحمیلی، شیوع ویروس کرونا و فشارهای ناشی از تحریم‌های اقتصادی، میزان حمایت این سازمان از کارفرمایان بیش‌ از پیش مورد توجه قرار گرفته است.

اگر چه حمایتهای سازمان تامین اجتماعی نظیر بخشودگی جرایم بیمه ای ، امکان تقسیط بدهی ، برخی از معافیتهای بیمه ای برای توسعه اشتغال  و  دیجیتالی نمودن خدمات و کاهش مراجعات حضوری نقش مهمی در حمایت از کارفرمایان دارد  اما با وجود این اقدامات، بسیاری از کارفرمایان و فعالان اقتصادی معتقدند که حمایت‌های سازمان تأمین اجتماعی در عمل کافی و مؤثر نیست. مهم‌ترین انتقادات عبارت‌اند از:

۱ –  بالا بودن سهم کارفرما از حق بیمه

در حال حاضر، سهم کارفرما از حق بیمه کارکنان ۲۳ درصد است که برای کسب‌وکارهای نوپا یا آسیب‌پذیر، به‌ویژه در شرایط تورمی، بار مالی سنگینی محسوب می‌شود.

۲ – بروکراسی سنگین در فرآیندها

با وجود دیجیتال‌سازی، برخی فرآیندها همچنان پیچیده و زمان‌بر باقی مانده‌اند. در مواردی، کارفرمایان از نبود شفافیت در رسیدگی به اعتراضات یا اختلافات بیمه‌ای شکایت دارند.

۳ –  سخت‌گیری در حسابرسی بیمه‌ای

برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که سازمان تأمین اجتماعی در روند حسابرسی‌ها گاه با تفسیری سخت‌گیرانه، مبالغ سنگینی را به عنوان بدهی اعلام می‌کند که این موضوع منجر به تنش میان سازمان و کارفرمایان شده است.

۴ – . فقدان حمایت مؤثر در شرایط بحران

در بحران‌هایی همچون کرونا یا نوسانات شدید اقتصادی، انتظار بسیاری از کارفرمایان این بود که سازمان تأمین اجتماعی با تعویق یا تقسیط بلندمدت پرداخت‌ها، کاهش موقت سهم بیمه‌ای یا حمایت‌های مستقیم بیشتری وارد عمل شود؛ انتظاری که به باور بسیاری از کارفرمایان، تحقق نیافت.

کوتاه سخن آنکه سازمان تأمین اجتماعی در ساختار اقتصادی ایران نقشی حیاتی ایفا می‌کند و حمایت از کارفرمایان نیز بخشی از سیاست‌های آن است. این حمایت‌ها، به‌ویژه در قالب بخشودگی جرایم، تقسیط بدهی‌ها و طرح‌های تشویقی اشتغال، نقش مثبتی در حفظ و پایداری بنگاه‌ها داشته‌اند. با این حال، در بسیاری موارد، این حمایت‌ها کافی، به‌روز و متناسب با شرایط اقتصادی کشور نبوده‌اند. در شرایطی که اقتصاد ایران با چالش‌های متعددی روبروست، به‌روزرسانی سیاست‌های حمایتی، کاهش فشار مالی از دوش کارفرمایان، و ایجاد نظامی شفاف‌تر و کارآمدتر در تعامل با آنان ضروری به نظر می‌رسد که مهمترین آنها عبارتند از :

بازنگری در سهم حق بیمه کارفرما برای کسب‌وکارهای خرد و متوسط

افزایش حمایت‌های هوشمند در دوران بحران‌های اقتصادی

تسهیل بیشتر فرآیندهای دیجیتال و شفاف‌سازی حسابرسی‌ها

گسترش طرح‌های معافیت بیمه‌ای برای بنگاه‌های اشتغال‌زا