ایران با برخورداری از اقلیم متنوع و مستعد، یکی از کشورهای شاخص در تولید محصولات باغی از جمله کیوی به شمار می‌رود. استان‌های شمالی کشور به‌ویژه مازندران و گیلان، سال‌هاست که در زمره تولیدکنندگان اصلی این میوه قرار دارند. اما با وجود ظرفیت بالقوه بالا در تولید، صادرات کیوی ایران با چالش‌ها و موانع متعددی مواجه است که توسعه بازارهای هدف و دستیابی به جایگاه واقعی در تجارت جهانی را با کندی همراه کرده است.

یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی صادرات کیوی، نبود زیرساخت‌های مناسب برای نگهداری و حمل‌ونقل محصول است. کیوی از جمله محصولات باغی حساس به دما و رطوبت است و در صورت عدم رعایت استانداردهای نگهداری، به‌سرعت دچار افت کیفیت می‌شود. متأسفانه در بسیاری از مناطق تولید، سردخانه‌ها یا امکانات بسته‌بندی مطابق با استانداردهای بین‌المللی در دسترس نیست و این موضوع موجب کاهش کیفیت صادراتی محصول در زمان عرضه به بازارهای خارجی می‌شود.

از سوی دیگر، ضعف در بازاریابی بین‌المللی و برندسازی نیز به‌عنوان یک مانع جدی مطرح است. اغلب تولیدکنندگان داخلی به صورت فردی یا در قالب تعاونی‌های کوچک فعالیت دارند و توان رقابت در بازارهای جهانی را از حیث تبلیغات، حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی و توسعه برند ندارند. نبود تشکل‌های صادرات‌محور قوی نیز موجب شده تا صادرات کیوی بیشتر به‌صورت خام‌فروشی و با واسطه انجام شود که سود اصلی را به کشورهای واسط منتقل می‌کند.

در کنار این عوامل، نبود سیاست‌های حمایتی مشخص و باثبات صادراتی از سوی نهادهای دولتی نیز توسعه صادرات را با چالش مواجه کرده است. تغییرات مکرر در مقررات ارزی، صدور یا لغو ناگهانی مجوزهای صادرات، و نبود یک استراتژی بلندمدت صادرات‌محور در حوزه محصولات کشاورزی، فضای نااطمینانی برای صادرکنندگان ایجاد کرده و آنها را از سرمایه‌گذاری در این حوزه بازداشته است.

رقابت فشرده در بازارهای جهانی نیز یکی دیگر از موانع کلیدی توسعه صادرات کیوی ایران محسوب می‌شود. کشورهایی مانند نیوزیلند، ایتالیا، و یونان با داشتن سابقه طولانی در تولید و صادرات کیوی، سهم قابل توجهی از بازارهای جهانی را در اختیار دارند. این کشورها علاوه بر کیفیت بالای محصول، از سیستم‌های منسجم بازاریابی، لجستیک پیشرفته و اعتبار برند نیز برخوردارند، در حالی‌که ایران هنوز نتوانسته در این عرصه‌ها رقابت مؤثری داشته باشد.

علاوه بر این، مشکلات مربوط به استانداردهای بهداشتی و قرنطینه‌ای کشورهای مقصد نیز صادرات کیوی ایران را با مشکل مواجه کرده است. برخی محموله‌های صادراتی به دلیل عدم تطابق با الزامات بهداشتی یا بسته‌بندی غیراستاندارد، در گمرک‌های کشورهای مقصد مرجوع یا معدوم می‌شوند. این امر نه تنها هزینه‌های سنگینی برای صادرکننده به همراه دارد، بلکه اعتبار کشور در بازارهای خارجی را نیز خدشه‌دار می‌کند.

در کنار تمام این چالش‌ها، تحریم‌های اقتصادی و محدودیت‌های بانکی و حمل‌ونقل بین‌المللی نیز مسیر صادرات کیوی را دشوارتر کرده‌اند. بسیاری از صادرکنندگان برای انتقال پول، حمل کالا یا حتی بیمه‌ کردن محموله‌ها با موانع جدی مواجه‌اند که گاه موجب توقف کامل صادرات می‌شود.

در نهایت باید به عدم انسجام زنجیره تولید تا صادرات اشاره کرد. نبود ارتباط مؤثر بین تولیدکننده، صادرکننده و نهادهای سیاست‌گذار موجب شده تا فرآیند صادرات، ناهماهنگ، پرهزینه و غیررقابتی باقی بماند. این در حالی است که در کشورهای موفق در صادرات کیوی، زنجیره تولید تا صادرات به صورت یکپارچه و منسجم مدیریت می‌شود.

به‌طور خلاصه، اگرچه ایران از ظرفیت بالقوه بالا برای توسعه صادرات کیوی برخوردار است، اما تا زمانی که زیرساخت‌های فنی، سیاست‌های حمایتی، بازاریابی بین‌المللی، و استانداردهای صادراتی به‌طور جامع و هدفمند اصلاح نشوند، نمی‌توان انتظار داشت این محصول جایگاه واقعی خود را در بازارهای جهانی بیابد. هم‌افزایی میان دولت، بخش خصوصی و نهادهای تخصصی، تنها مسیر ممکن برای عبور از این چالش‌ها و تبدیل کیوی ایران به یک برند صادراتی معتبر است.