گیلان با طبیعت زیبا، جنگل‌های سرسبز، دریای خزر و فرهنگ بومی غنی، همواره یکی از مقاصد اصلی گردشگری در ایران بوده است. سالانه میلیون‌ها گردشگر از اقصی نقاط کشور و حتی خارج از ایران به این استان سفر می‌کنند تا از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی آن لذت ببرند. با این حال، پرسشی که مطرح می‌شود این است که چرا با وجود این حجم عظیم گردشگر، سهم گیلان از درآمد واقعی گردشگری همچنان ناچیز باقی مانده است؟

در بررسی این موضوع، چند عامل کلیدی قابل توجه است. نخستین عامل، ضعف زیرساخت‌های گردشگری است. بسیاری از نقاط دیدنی گیلان از امکانات اقامتی، خدماتی و تفریحی استاندارد بهره‌مند نیستند و این موضوع باعث می‌شود گردشگران هزینه‌های خود را در قالب خدمات کم‌کیفیت و حتی در خارج از استان پرداخت کنند. به عنوان مثال، نبود هتل‌ها و مراکز اقامتی مدرن و کافی باعث می‌شود گردشگران ترجیح دهند در شهرهای همجوار یا حتی خارج از گیلان اقامت کنند و درآمد اصلی از دست برود.

عامل دوم، مدیریت ناکارآمد منابع و برنامه‌ریزی ضعیف است. در بسیاری از موارد، سرمایه‌گذاری‌ها در بخش گردشگری پراکنده و بدون هدف‌گذاری دقیق انجام شده است. عدم هماهنگی میان دستگاه‌های مرتبط با گردشگری موجب شده تا فرصت‌های درآمدزایی به طور کامل شناسایی و بهره‌برداری نشوند. همچنین، نبود تبلیغات مؤثر و بازاریابی هدفمند باعث شده تا ظرفیت‌های گیلان به درستی به مخاطبان معرفی نشود.

سومین عامل مهم، بروز مشکلات زیست‌محیطی و آلودگی است. با افزایش حجم گردشگران، فشار به محیط‌زیست طبیعی و اکوسیستم‌های حساس گیلان افزایش یافته است. عدم مدیریت صحیح پسماندها، تخریب پوشش گیاهی و آلودگی منابع آبی باعث شده تا جذابیت‌های گردشگری کاهش یابد و در نتیجه، گردشگران کمتر تمایل به بازگشت و صرف هزینه‌های بالاتر داشته باشند.

عامل چهارم، سهم پایین جامعه محلی از درآمدهای گردشگری است. متأسفانه بخش عمده درآمدهای ناشی از گردشگری به صورت مستقیم به دست اهالی استان نمی‌رسد. بیشتر سرمایه‌گذاری‌ها و کسب‌وکارهای بزرگ گردشگری در اختیار افراد و شرکت‌هایی است که خارج از استان فعالیت می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود سود حاصل از گردشگری به خارج از گیلان منتقل شود و درآمد واقعی در جامعه محلی ملموس نباشد.

در نهایت، کمبود آموزش‌های تخصصی و مهارت‌های لازم در بخش گردشگری نیز به چشم می‌خورد. نبود نیروهای آموزش‌دیده و متخصص در زمینه ارائه خدمات گردشگری، کیفیت خدمات را پایین می‌آورد و این خود عاملی است که گردشگران را به استفاده از خدمات محدود و ارزان‌تر سوق می‌دهد.
اگرچه گیلان ظرفیت‌های بی‌نظیری برای جذب گردشگر دارد، اما بدون توجه جدی به ارتقاء زیرساخت‌ها، مدیریت هدفمند، حفاظت از محیط‌زیست، تقویت مشارکت جامعه محلی و افزایش کیفیت خدمات، سهم واقعی این استان از درآمد گردشگری ناچیز باقی خواهد ماند. برای بهره‌برداری بهینه از این ظرفیت‌ها، نیاز است که برنامه‌ریزان و مسئولان مربوطه با همکاری بخش خصوصی و جوامع محلی، راهبردهای بلندمدت و پایدار در حوزه گردشگری تدوین و اجرا کنند تا هم رونق اقتصادی استان افزایش یابد و هم طبیعت بکر گیلان حفظ شود