استان گیلان به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود و نزدیکی به دریای خزر، از ظرفیت‌های بالقوه بسیاری برای توسعه تجارت و جذب سرمایه‌گذاری برخوردار است. با این حال، یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که سد راه بهره‌برداری بهینه از این ظرفیت‌ها شده، ضعف زیرساخت‌های حمل و نقل است. این مسئله نه تنها تجارت داخلی و خارجی را مختل می‌کند، بلکه سرمایه‌گذاران را نیز نسبت به ورود به این منطقه مردد می‌سازد.

یکی از نکات برجسته ضعف زیرساختی در گیلان، وضعیت نامناسب شبکه جاده‌ای است. جاده‌های قدیمی، باریک و با ظرفیت محدود که اغلب در مسیرهای اصلی استان دیده می‌شوند، باعث ایجاد ترافیک شدید، افزایش هزینه‌های حمل و نقل و تاخیر در انتقال کالاها می‌شود. این شرایط به‌ویژه برای کالاهای صادراتی و وارداتی که باید سریع و با هزینه کمتر جابه‌جا شوند، بسیار زیان‌آور است. از طرف دیگر، جاده‌های فرعی که به مناطق روستایی و صنعتی می‌رسند نیز از کیفیت پایینی برخوردارند که دسترسی به نقاط تولیدی و صنعتی را محدود می‌سازد.

همچنین، عدم توسعه مناسب شبکه ریلی در استان گیلان باعث شده است که بخش بزرگی از حمل و نقل بار و مسافر به جاده‌ها متکی باشد. این موضوع علاوه بر افزایش بار ترافیکی و آلودگی هوا، هزینه‌های حمل و نقل را نیز افزایش می‌دهد و از کارایی زنجیره تأمین کالا می‌کاهد. در شرایطی که بسیاری از کشورهای منطقه با توسعه حمل و نقل ریلی به دنبال کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت انتقال هستند، عقب ماندگی گیلان در این حوزه می‌تواند موجب کاهش رقابت‌پذیری آن در بازارهای منطقه‌ای شود.

زیرساخت‌های حمل و نقل دریایی نیز یکی دیگر از مواردی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. با وجود دسترسی به دریای خزر و داشتن بنادر فعال، عدم توسعه کافی تجهیزات بندری، مشکلات لجستیکی و ناهماهنگی‌های اداری، امکان بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های دریایی را محدود کرده است. این ضعف‌ها باعث شده است که بسیاری از سرمایه‌گذاران و تجار ترجیح دهند به جای استفاده از مسیرهای دریایی، از مسیرهای دیگر برای تجارت استفاده کنند که هزینه‌ها و زمان بیشتری را به همراه دارد.

تأثیر این ضعف‌ها بر تجارت و سرمایه‌گذاری در گیلان کاملاً مشهود است. هزینه‌های بالای حمل و نقل، تأخیر در انتقال کالاها و کاهش دسترسی به بازارهای هدف، سودآوری فعالیت‌های تجاری را کاهش داده و ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد. این موضوع باعث می‌شود بسیاری از سرمایه‌گذاران بالقوه از ورود به این بازار منصرف شوند یا فعالیت‌های خود را به میزان محدودی محدود کنند. همچنین، تولیدکنندگان و صادرکنندگان محلی نیز از مشکلات لجستیکی رنج می‌برند که به کاهش تولید، کاهش صادرات و در نهایت کند شدن روند توسعه اقتصادی استان منجر می‌شود.

برای رفع این مشکلات، لازم است برنامه‌ریزی‌های جامع و سرمایه‌گذاری‌های هدفمند در حوزه زیرساخت‌های حمل و نقل گیلان انجام شود. به‌روزرسانی و توسعه شبکه جاده‌ای، تقویت شبکه ریلی، بهبود تجهیزات و فرایندهای بندری و همچنین استفاده از فناوری‌های نوین در مدیریت حمل و نقل، می‌تواند مسیر رشد و توسعه اقتصادی استان را هموارتر کند. همچنین، ایجاد هماهنگی میان نهادهای مختلف مرتبط با حمل و نقل و تجارت از اهمیت بالایی برخوردار است تا مشکلات اداری و بروکراسی‌های مزاحم کاهش یابد.

در نهایت، ضعف زیرساخت‌های حمل و نقل نه تنها مانعی برای توسعه اقتصادی و جذب سرمایه‌گذاری در گیلان است، بلکه به‌عنوان یک تهدید برای جایگاه رقابتی استان در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی مطرح می‌شود. بنابراین، پرداختن جدی به این چالش‌ها و اتخاذ راهکارهای عملی و موثر، از ضرورت‌های حیاتی برای تضمین آینده اقتصادی پایدار گیلان به شمار می‌رود.